اهداف جهاد دانشگاهی

پس از درگیری‌های انقلاب فرهنگی در فروردین و اردیبهشت ۱۳۵۹ که بین گروه‌های دانشجویی چپ و برخی از اعضای حزب جمهوری اسلامی و دانشجویان پیرو خط امام در دانشگاه‌ها رخ داد، شورای انقلاب و رییس جمهوری، ابوالحسن بنی صدر، تصمیم به تعطیل کردن دانشگاه‌ها پس از پایان نیم‌سال دوم تحصیلی ۵۸-۵۹ گرفتند. قرار بر این شد که دانشجویانی که از کار تحصیل فراغت یافته‌اند به مناطق محروم و روستاها رفته و کارهای جهادی و سوادآموزی را پی بگیرند. به همین منظور در ۱۶ مرداد ۱۳۵۹ ستاد انقلاب فرهنگی، جهاد دانشگاهی را در راستای اهداف انقلاب فرهنگی ایران و ساماندهی دانشجویان و اساتید تأسیس کرد.
پس از شروع جنگ میان ایران و عراق در شهریور ۱۳۵۹، در جلسه‌ای با حضور روح‌الله خمینی به پیشنهاد سپاه و طرح موضوع توسط آقای هاشمی رفسنجانی مبنی بر ایجاد نهادی سازمانی در کنار دانشگاه‌ها ایجاد شود تا علاوه بر حضور فیزیکی به عنوان رزمنده بتوان از قابلیت استادان و دانشجویان در جهت کمک به نیازهای فنی تخصصی جبهه‌ها و تلاشهای خلاقانه در جهت تهیه نمونه وسایل و تجهیزات جدید جهت تسهیل و برتری در میدان رزم انجام گیرد. این وظیفه به عهدهٔ جهاد دانشگاهی گذارده شد که برای مدتی با تصویب ستاد انقلاب فرهنگی، تحت عنوان «ستاد اجرایی انقلاب فرهنگی» به فعالیت می‌پرداخت.

با تبدیل ستاد به شورای عالی انقلاب فرهنگی، اساسنامه جهاد دانشگاهی در ۱۱ آذر ۱۳۶۵ بازنگری و تصویب شد. در این اساسنامه بر فعالیت‌های فرهنگی و تحقیقاتی به منظور اسلامی شدن دانشگاه‌ها تأکید شده‌است. همچنین در ۲۲ آبان ۱۳۶۹ شورای عالی انقلاب فرهنگی، جهاد دانشگاهی را به عنوان پلی میان دانشگاه و بخش صنعتی، خدماتی کشور معرفی کرد. علاوه بر این انجام فعالیت‌های علمی و فرهنگی هم بر عهده این نهاد اجتماعی می‌باشد. در ۱۴ آبان۱۳۷۰ اساسنامه جدیدی به تصویب نهایی شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید و جایگزین اساسنامه قبلی شد.

جهاد دانشگاهی در راستای اهداف و وظایف خود در سال ۱۳۷۲ اقدام به تأسیس مؤسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی به عنوان یک مؤسسه غیرانتفاعی از نوع دوم نمود. این مؤسسه شعبه‌های خود را در اهواز، اصفهان، رشت، همدان، کاشمر، اردکان، اشکذر و یزد راه‌اندازی کرد که از این میان، سه مؤسسهٔ وابسته در استان‌های خوزستان، یزد و اصفهان به ترتیب به مؤسسهٔ آموزش عالی مستقل دارای هیئت امنای اختصاصی تبدیل شده و در کرمانشاه نیز مؤسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی کرمانشاه تأسیس شد. در این میان مؤسسهٔ آموزش عالی جهاد دانشگاهی در تهران پس از ارتقای کیفی و کمی، به دانشگاه علم و فرهنگ ارتقاء یافت. در سال ۱۳۹۲سه شعبهٔ این مؤسسه در استان یزد نیز در قالب دانشگاه غیردولتی غیرانتفاعی علم و هنر ارتقا یافتند.

تعریف جهاد دانشگاهی

در اساسنامه جهاد دانشگاهی، این نهاد این گونه تعریف شده‌است: جهاد دانشگاهی نهادی عمومی و غیردولتی زیر نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی، از لحاظ اداری، استخدامی و مالی تابع مقرراتی است که به تصویب هیئت امنای جهاد دانشگاهی برسد.